گروه انرژی پاسارگاد با همکاری شرکت تولید انرژی برق شمس پاسارگاد (تابش)، مرکز پایش وضعیت هوشمند نیروگاهی(IPCM CENTER) را به‌منظور توسعه فناوری‌های پیشرفته و ارتقای دانش فنی در حوزه مدیریت تجهیزات نیروگاه‌های تولید برق در نیروگاه سیکل ترکیبی شریعتی مشهد راه‌اندازی کرده است. توسعه این مرکز به همت مدیریت فناوری و نوآوری گروه گسترش انرژی پاسارگاد و شرکت تولید انرژی برق شمس پاسارگاد و با همکاری دانشگاه شریف و با به کارگیری روش‌های نوین پایش داده‌های مرتبط با تجهیزات نیروگاهی ( نظیر توربین گازی و بخار) صورت گرفته است. این مرکز می‌تواند در پایش هوشمند سایر نیروگاه ها جهت توسعه فناوری‌های مدیریت نیروگاهی در سطح کشور نیز مورد استفاده قرار گیرد. پایش وضعیت آنلاین تجهیزات دوار در نیروگاه‌ها، به ویژه توربین‌ها، یکی از مهم‌ترین بخش‌های مدیریت و نگهداری این تجهیزات است که در این راستا بهره‌گیری از فن‌آوری‌های پیشرفته به ویژه هوش مصنوعی بکار گرفته شده است. با نصب و انتخاب حسگرهای مناسب و ایجاد شبکه‌های انتقال و ارتباطی، داده‌ها به صورت آنلاین جمع‌آوری و سپس تحلیل می گردند.
از مزایای پایش وضعیت آنلاین تجهیزات دوار میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- کاهش ناترازی با اقدامات پیشگیرانه و بهینه‌سازی عملکرد: جلوگیری از بروز عدم تعادل بین تولید و مصرف انرژی با حفظ پایداری عملکرد تجهیزات.
- افزایش طول عمر تجهیزات: کاهش نیاز به تعمیرات مکرر و افزایش بهره‌وری.
- کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات: تعمیرات به‌موقع و با هزینه کمتر.
- افزایش قابلیت پیش‌بینی و کاهش خرابی‌ها: افزایش کارایی و کاهش هزینه‌های عملیاتی.
قابلیت‌های مرکز پایش وضعیت هوشمند نیروگاهی (IPCM CENTER)
مرکز پایش وضعیت هوشمند نیروگاهی انرژی پاسارگاد دارای سه بخش اصلی است که هر یک به صورت دقیق برای بررسی و بهینه‌سازی فرآیندهای مدیریت نیروگاهی طراحی شده‌اند:
- بخش اول: مانیتورینگ آنلاین داده‌های عملکردی و ارتعاشی توربین
این سیستم امکان نظارت و مقایسه عملکرد توربین‌ها، ژنراتورها و سایر تجهیزات کلیدی نیروگاه با حالت سالم آن‌ها را به‌صورت آنلاین فراهم می‌آورد. در صورتی که عملکرد هرکدام از تجهیزات از مقادیر بهینه تعیین‌شده انحراف داشته باشد، سیستم هشدارهای لازم را برای جلوگیری از خرابی‌های احتمالی یا کاهش کارایی صادر می‌کند.
- بخش دوم: تحلیل‌های پیش‌بینی و بهینه‌سازی عملکرد
سیستم به‌طور دقیق به تحلیل و پیش‌بینی وضعیت تجهیزات و عملکرد نیروگاه می‌پردازد، به‌ویژه برای شبیه‌سازی شرایط خرابی و پیش‌بینی نیازهای تعمیراتی و نگهداری.
- بخش سوم: اتخاذ تصمیمات سریع و به‌موقع بر اساس داده‌های لحظه‌ای
با فراهم کردن دسترسی سریع و یکپارچه به داده‌های مرتبط با عملکرد نیروگاه، سیستم به مدیران و کارشناسان این امکان را می‌دهد که تصمیمات استراتژیک و عملیاتی را به‌طور مؤثر و در زمان مناسب اتخاذ کنند. این ویژگی به کاهش زمان توقف‌ها و ارتقای کارایی کلی نیروگاه کمک می‌کند.
برنامه‌های در حال توسعه در مرکز IPCM :
- به‌کارگیری هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای پیش‌بینی خرابی‌ها
با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین و تحلیل داده‌های گذشته، میتوان به پیش‌بینی دقیق‌تر خرابی‌ها، ناهنجاری‌ها و حتی نیازهای نگهداری پیشگیرانه دست یافت. این سیستم‌ها می‌توانند بر اساس داده‌های گذشته، روندهای غیرعادی را شبیه‌سازی کرده و هشدارهای به‌موقع ارسال کنند.
- ایجاد داشبوردهای تحلیلی برای تصمیم‌گیری به‌موقع
برای مدیران و اپراتورها، داشتن داشبوردهای تحلیلی بصری که اطلاعات و وضعیت نیروگاه را به‌صورت یکپارچه نمایش دهند، بسیار مفید است. این داشبوردها می‌توانند اطلاعاتی مانند عملکرد تجهیزات، پیش‌بینی خرابی‌ها، روند تولید انرژی و وضعیت ایمنی را به‌طور جامع نمایش دهند.
برای محافظت از داده‌ها و سیستم‌های هوشمند نیروگاه، باید از سیستم‌های امنیت سایبری پیشرفته استفاده کرد. این سیستم‌ها می‌توانند از حملات سایبری جلوگیری کرده و از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات حساس نیروگاه‌ها جلوگیری کنند.
- تحلیل داده‌های بزرگ (Big Data Analytics) برای بهینه‌سازی عملکرد
با جمع‌آوری و تحلیل حجم زیادی از داده‌های عملکردی و ارتعاشی تجهیزات نیروگاه، میتوان الگوهای بهینه‌سازی جدیدی پیدا کرده و بهبودهایی در مصرف انرژی، زمان‌های توقف و راندمان کلی نیروگاه ایجاد کرد. همچنین تحلیل‌های داده‌های بزرگ به شناسایی نقاط ضعف و افزایش کارایی کمک خواهد کرد.
جمع‌بندی و نگاهی به آینده
راه‌اندازی مرکز پایش وضعیت هوشمند نیروگاهی (IPCM CENTER) توسط شرکت گسترش انرژی پاسارگاد و شرکت تولید انرژی برق شمس پاسارگاد، گامی اساسی برای دستیابی به دانش فنی و فناوری‌های بومی در حوزه مدیریت نیروگاه‌ها است که امکان بهره‌برداری بهینه‌تر و کاهش ریسک‌های عملیاتی را فراهم مینماید. این مرکز به عنوان بستری جهت انجام تحقیقات علمی و عملی در کنار صنعت، توانایی ارتقای فناوری و افزایش دانش فنی کشور در این حوزه را داراست.